به جرات می توان گفت یکی از بزرگترین نعمت های خداوند به انسان حضور دندان هاست. دندان های که علاوه بر اینکه نقش مهمی در تغذیه و هضم غذا در بدو ورود ایفا می کنند نقش مهم دیگری در کمک به تکلم صحیح حروف و ایجاد فرم طبیعی و زیبای صورت را به عهده دارد. این دندان ها ساختار های سفید رنگی هستند که درون فک تمامی مهره داران دیده می شوند با این حال انسان در تنوع دندان ها ما بین سایر مهره داران بی نظیر است. (تجهیزات دندانپزشکی پارتاک دنتال) در این مقاله قصد داریم این ساختار های سفید رنگ را بیشتر بشناسیم. در این مقاله قصد داریم درباره انواع دندان در انسان و کاربرد هر کدام اطلاعاتی به شما ارئه دهیم.
فهرست مطالب
- انواع مختلف دندانها چیست؟
- عکس دندان پرمولر
- تعداد دندان های انسان چقدر است؟
- عکس دندان
- عکس دندان کامل انسان
- انواع دندان در کودکان کدامند؟
- دندان مولر چیست؟
- ساختار مولر دندان چگونه است؟
- فرق مولر و پرمولر چیست؟
- عملکرد و وظایف دندان مولار چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
انواع مختلف دندانها چیست؟
بزرگسالان دارای ۳۲ دندان دائمی، ۱۶ دندان در فک بالا و ۱۶ دندان در فک پایین هستند. هر یک از دندانهای شما وظایف خاصی از جمله گاز گرفتن، پاره کردن و جویدن غذا را بر عهده دارد.
چهار دسته دندان وجود دارد که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.
دندانهای ثنایا
هشت دندان انسان جلو که چهار دندان در بالا و چهار دندان در پایین قرار دارند به دندان ثنایا معروف هستند. این دندانها برای بریدن غذا به کار می‌روند. وظیفه اصلی آنها بریدن غذاست. دو ثنایای دو طرف خط وسط به عنوان دندانهای ثنایای مرکزی شناخته می‌شوند. دو دندان مجاور ثنایای مرکزی به نام ثنایای جانبی معروف هستند. (دندانسازی تجربی)
دندانهای ثنایا دارای یک ریشه و لبه انسیزال تیز هستند. دندانهای ثنایای مرکزی دارای زوایای ثنایای تیزتر و بزرگتری نسبت به دندانهای ثنایای جانبی هستند. اجزای تشکیل دهنده دندانها ثنایای مرکزی فک بالا نیز منحصر به فرد هستند زیرا بزرگتر از دندانهای ثنایای مرکزی فک پایین می‌باشند. دندانهای ثنایای جانبی فک بالا اغلب از نظر شکل بیشترین تفاوت را دارند.
گاهی اوقات دندانهای ثنایای جانبی فک بالا می‌توانند شکلی شبیه به میخ داشته باشند و به همین دلیل به آنها پیگ لترال می‌گویند. ثنایای مرکزی فک پایین کوچکترین دندان در بین تمام دندانهای ثنایا هستند.
دندان نیش
این دندانهای نوک تیز که در دو طرف دندانهای ثنایا قرار دارند، به پاره شدن غذا در هنگام گاز گرفتن کمک می‌کنند. چهار دندان نیش دو تا در قوس فک بالا و دو تا در ناحیه فک پایین در حفره دهان جای گرفته اند. وظیفه اصلی آنها پاره کردن غذاست. این دندانها شامل یک نوک تیز (کاسپ) و یک ریشه هستند و بلندترین ریشه را در بین تمام دندانها دارند. دندان نیش نوک بسیار برجسته ای داشته که این برجستگی در فک بالا بیشتر از فک پایین است. در دندان انسان نیش به ندرت حفره مشاهده می‌شود.
دندان آسیاب
دندانهای آسیاب به آسیاب کردن و تجزیه غذا کمک می‌کنند. خلفی ترین دندانها در دهان، دندانهای آسیاب هستند. آنها دارای سطوح پهن تر و مسطح تر با ۴ تا ۵ کاسپ هستند و بزرگ ترین تاج را در بین دندانهای دیگر دارند. مولر‌ها برای آسیاب کردن غذا طراحی شده اند. اجزای تشکیل دهنده دندانهای آسیاب فک پایین معمولاً ۲ ریشه دارند. مولرهای فک بالا که در پشت پرمولر دوم قرار دارند، معمولاً دارای ۳ ریشه هستند. (رویش دندان دائمی پشت دندان شیری)
در اجزای تشکیل دهنده دندانها دائمی، ۱۲ دندان آسیاب وجود دارد که سه عدد در هر ربع دهان جای گرفته اند. آنها با شروع از نزدیکترین به خط وسط به عنوان آسیاب اول، آسیاب دوم و آسیاب سوم نامگذاری می‌شوند. در برخی از افراد به طور کامل دندان آسیاب سوم در آنها رشد نمی کند. بنابراین می‌توانند از نظر اندازه و شکل متفاوت باشند یا حتی وجود نداشته باشند.
دندان آسیاب سوم اغلب به عنوان دندان عقل نامیده می‌شود. این دندان اغلب دارای ریشه‌های جوش خورده ای هستند. دندان شیری فقط شامل هشت دندان مولر است. دندان انسان آسیاب فک پایین اولین دندان دائمی است که در دهان می‌روید.
دندان پرمولر (بیکوسپید)
این دندانها در پشت و مجاور دندان نیش قرار دارند و برای خرد کردن و آسیاب کردن غذا طراحی شده اند. هشت دندان پرمولر در حفره دهان وجود دارد. در هر ربع دهان دو عدد قرار گرفته است. نزدیکترین به خط وسط دندان پرمولر اول و دورترین فاصله از خط وسط پرمولر دوم نام دارد.
این دندانها می‌توانند ۲ تا ۳ کاسپ داشته باشند (پرمولر دوم فک پایین معمولاً ۳ کاسپ دارد). کاسپ (نوک تیز) صورت معمولا طولانی تر و پهن تر از کاسپ زبانی است. در پرمولر اول فک پایین، کاسپ لینگوال بسیار کوچک است و معمولاً عملکردی ندارد. پرمولر اول فک بالا دو ریشه و سایر پرمولرهای یک ریشه دارند. هیچ دندان پرمولری در دندان شیری وجود ندارد. پرمولر اول، دندانی است که در روش‌های ارتودنسی کشیده می‌شود تا فضایی برای جابجایی دندانهای شلوغ ایجاد شود. (عوارض دندان مصنوعی تکه ای)
عکس دندان پرمولر
تعداد دندان های انسان چقدر است؟
در طول عمر دندان انسان در مجموع 52 دندان در دهان رویش می کند که جوانه های این دندان ها در دوران جنینی شکل گرفته است. این دندان ها شامل 20 دندان شیری یا موقت و 32 دندان دایمی یا اصلی می شوند. در ادامه به معرفی انواع دندان انسان و تعداد هر یک از آنها می پردازیم:
تعداد دندان های شیری
تعداد دندان های شیری 20 عدد بوده که در هر فک 10 دندان قرار می گیرد. تعداد این دندان ها در هر فک شامل چهار دندان جلویی، دو عدد نیش و چهار عدد آسیا می شود. رشد این دندان ها از 6 ماهگی شروع می شود و تا سه سالگی ادامه دارد. دندان های جلویی 6 تا 18 ماهگی درآمده و در حدود 6 تا 8 سالگی می افتند. زمان رشد دندان های نیش حدودا 16 تا 22 ماهگی و زمان افتادن آن ها بین 10 تا 12 سالگی است. دندان های آسیا نیز بین 19 تا 33 ماهگی رشد کرده و در 10 تا 12 سالگی می افتند.
تعداد دندان های دایمی یا اصلی
دندان های دایمی شامل 32 عدد دندان و 16 دندان در هر فک می شود. تعداد این دندان ها در هر فک شامل 4 دندان جلویی، 2 دندان نیش، 4 دندان آسیای کوچک و 6 دندان آسیای بزرگ است که آخرین دندان آسیای بزرگ، دندان عقل نامیده می شود.
دندان های مختلف نقش های مختلفی بر عهده دارند. در ادامه هریک از دندان های انسان را معرفی کرده و تعداد آنها را ذکر خواهیم کرد. (دندان مصنوعی چسبی چیست)
تعداد دندان های جلویی (پیش)
دندان های جلویی (پیش یا قدامی) در قسمت جلویی دهان شما قرار دارد. چهار عدد از آنها در فک بالا و چهار عدد در فک پایین وجود دارد. این دندان ها سطح سایشی بالایی دارند و پهن هستند و از همین رو سطح تماس زیادی با غذا پیدا می کنند. نقش اصلی این دندان ها گرفتن غذا و پاره کردن آن است.
در انسان های نخستین نیز تعداد این دندان ها 4 عدد بوده ولی از نظر شکل با دندان های انسان های امروزی کاملا متفاوت بوده است. این دندان ها در گذشته بلند تر و تیز تر بوده اند که متناسب با تغذیه آن ها بوده است. در طی سال ها تعداد این دندان ها نیز در برخی انسان ها کاهش پیدا کرد، طوری که در بعضی از انسانها امروزه دندان های جلویی شماره 2 غایب هستند و عدم وجود آنها سبب نازیبایی در لبخند می شود.
تعداد دندان های نیش
هر انسان 4 دندان نیش دارد که از بقیه تیزتر هستند. نوک تیز بودن این دندان ها سطح تماس با غذا را کاهش داده و فشار روی لقمه ها را افزایش می دهد. دندان های نیش برای تکه تکه کردن غذا و ایجاد سوراخ در لقمه ها استفاده می شوند. دندان های نیش انسان های گذشته نیز 4 عدد بوده، با این تفاوت که این دندان ها بسیار بلند تر و تیزتر بوده و شباهت زیادی به آنچه در حیوانات شکارچی امروزی می بینیم داشته است. در کنار این دندان ها یک فاصله وجود داشته تا دندان نیش رو به رو در آن فاصله قرار گرفته و فک به درستی بسته شود.
تعداد دندان های آسیای کوچک
در هر فک چهار دندان آسیای کوچک قرار داد که دو به دو در کنار دندان های نیش قرار می گیرند. این دندان ها سطح سایشی پهن یا برآمدگی های تیز دارند که برای جویدن، له کردن و ساییدن مواد غذایی کاربرد دارند. انسان های نخستین نیز دارای 4 عدد آسیای کوچک در هر فک بوده اند که سایز بزرگ تری داشته و برآمدگی های روی آن ها به مراتب تیز تر بوده اند. امروزه تعداد این دندان ها نیز در حال کاهش است. (ارتودنسی دو دندان جلو)
در برخی انسان های امروزی، از سری دندان های آسیای کوچک، جوانه های دندان های شماره 5 آنها کوچک تر از حالت معمولی تشکیل می شود و یا ممکن است جوانه این دندانها تشکیل نشده باشد. بدین ترتیب به علت عدم فضای کافی در فک ها، تعداد دندان ها کمتر می شوند. اگر تعداد دندان ها زیاد و فک کوچک باشد، دندان ها بطور نامنظم و شلوغ رویش پیدا می کنند. بنابراین برای درمان باید نزد متخصص ارتودنسی رفته و درمان ارتودنسی را آغاز کنند.
تعداد دندان های آسیای بزرگ
این دندان ها که تعداد آن ها 6 عدد در هر فک است، در انتهای هر سمت فک دیده می شوند. دندان های آسیای بزرگ به ترتیب آسیای اول، دوم و سوم نامیده می شوند و سومین آسیا به دندان عقل معروف است. این دندان ها بیشترین سطح تماس را با غذا دارند و برای له کردن، جوییدن و ساییدن هر چه بیشتر غذا کاربرد دارند.
البته گفته می شود که دندان های عقل در جویدن غذا تاثیری ندارند، در حالی که در انسان های اولیه برای جویدن و خرد کردن غذا به کار می رفته است. این دندان ها در اغلب افراد به کمک جراحی خارج می شوند. دندان های آسیای بزرگ در انسان های نخستین 6 عدد دندان بسیار بزرگ در هر فک بوده است که برآمدگی های اره مانند و تیز داشته اند. در انسان های امروزی دو عدد از این دندان ها درهر فک در حال از بین رفتن و تحلیل می باشند که امروزه آن ها را به نام دندان عقل می شناسیم. (ترتیب افتادن دندان شیری)
انسان های آینده دارای 4 عدد دندان آسیای بزرگ در هر فک خواهند بود، به عبارت دیگر در انسانها دندانهای عقل در شرف کم شدن و یا عدم تشکیل می باشند. اگرچه این دندان ها در برخی انسان های امروزی نیز وجود ندارند یا به گونه ای هستند که باید از طریق جراحی خارج شوند.
عکس دندان
عکس دندان کامل انسان
انواع دندان در کودکان کدامند؟
کودکان فقط ۲۰ دندان دارند که دندان های شیری با موقتی یا دندان کودکان نامیده می شوند. دندان های شیری در هر فک ۱۰ عدد هستند و انواع دندان شیری عبارتند از:
- ۴ دندان پیش
- ۲ دندان نیش
- ۴ دندان آسیاب یا آسیا
دندان های شیری کودکان از حدود ۶ ماهگی شروع به بیرون آمدن از لثه می کنند. دندان های پیش پایین معمولاً اولین دندان های شیری هستند که جوانه میزنند اکثر بچه ها تا سن ۳ سالگی تمام ۲۰ دندان اصلی خود را دارند.
کودکان دندان های شیری خود را در سنین ۶ تا ۱۲ سالگی از دست میدهند و سپس دندان های دائمی جایگزین آن ها می شوند. دندانهای آسیاب معمولاً اولین دندانهای دائمی هستند که جوانه میزنند. اکثر افراد تا ۲۱ سالگی تمام دندانهای دائمی خود را به طور کامل دارند.
دندان پیشین یا incisor teeth
هشت دندان پیشین شما در قسمت جلوی دهان قرار دارد. چهار تا از آنها در فک بالا و چهار تا در فک پایین دارید. دندانهای پیش معمولا کووچک هستند. آنها دارای لبه های تیز هستند که به شما کمک می کند غذا را گاز بگیرید. هر زمان دندان های خود را در چیزی مانند سیب فرو می کنید ، از دندان های ثنایا یت پیشین کمک خواهید گرفت. دندان های پیش معمولاً اولین مجموعه دندان هایی هستند که رویش می کنند و در حدود ۶ ماهگی ظاهر می شوند. دندان دائمی پیش در سنین ۶ تا ۸ سالگی جوانه میزنند. (علت انگشت خوردن کودک هفت ساله)
دندان نیش یا کیناینز (canines)
چهار دندان نیش شما در کنار دندان های پیشین شما قرار دارد. شما دو دندان نیش در فک بالایی و دوتای دگیر در فک پایینی و در دو طرف دندان های پیشینن دارید. دندان های نیش دارای یک سطح تیز و شارپ برای پاره یا تکه تکه کردن مواد غذایی هستند.
اولین دندان شیری نیش در سنین ۱۶ ماهگی تا ۲۰ ماهگی ظاهر می شوند. دندان های نیش بالایی در ابتدا رشد می کنند و به دنبال آن دندان های نیش پایین وارد می شوند. دندان نیش دائمی پایین برعکس دندان های شیری نیش زودتر از دندان های فک بالا در می آیند. به عبارتی ابتدا دندان های نیش پایین در لثه ها در حدود ۹ سالگی جوانه میزنند سپس دندان های نیش بالا در ۱۱ یا ۱۲ سالگی ظاهر می شوند.
دندان مولر چیست؟
دندانهای مولر بزرگترین مجموعه دندان دائمی هستند که تاج‌های پهن آنها برای آسیاب کردن و له کردن غذا مناسب است. دوازده دندان مولر در دهان وجود دارد یعنی شش عدد در انتهایی‌ترین بخش قوس‌های فک بالا و پایین. تاج هر کدام از آنها تقریبا مکعبی شکل است. روی سطوح باکال آن محدب و روی سطوح تماس آن صاف است.
چهار یا پنج کاسپ که توسط یک فرورفتگی از یکدیگر جدا شده‌اند، شکل ظاهری این دندانها را تشکیل میدهند. دندانهای مولر یا آسیاب بزرگ به دو بخش تقسیم می‌شوند:
1- دندان های مولر فوقانی
این دندانها اندازه‌های متفاوتی دارند، به طوری‌که اولی بزرگترین و سومی کوچکترین مولر فوقانی به حساب می‌آید. تاج اولین مولر معمولا دارای چهار کاسپ است و دومین و سومین مولر ممکن است ۳ یا ۴ کاسپ داشته باشند. هر مولر فوقانی دارای سه ریشه است و از این سه ریشه، دوتای آن باکال و تقریبا موازی با یکدیگر هستند. سومی پالاتال است و در حالی که به سمت داخل می‌رود از بقیه جدا می‌شود. ریشه‌های دندان آسیاب سوم یا دندان عقل کم و بیش به هم جوش خورده‌اند.
2- دندان های مولر پایینی
دندانهای آسیاب پایینی بزرگتر از دندانهای بالا هستند. روی تاج اولین دندان مولر پاین معمولا پنج کاسپ وجود دارد. در مورد دندانهای مولر دوم و سوم در فک پایینی، این تعداد می‌تواند به چهار کاسپ تقلیل یابد. هر مولر پایینی دارای دو ریشه است، یک ریشه قدامی که تقریبا عمودی است و یک ریشه خلفی که به صورت مایل به سمت عقب هدایت می‌شود. دو ریشه دندان آسیاب سوم پایین یا دندان عقل کم و بیش به هم متصل هستند. هر دو ریشه این دندان به صورت طولی و شیاردار هستند که نشان دهنده تمایل آنها به تقسیم شدن بوده است. (فرق برفک دهان نوزاد با دلمه شیر)
ساختار مولر دندان چگونه است؟
ساختار آرواره و فک ها به گونه ای است که از طریق استخوان و ارتباط تاندون ها و عضلات، وارد آوردن نیروی زیاد با هدف جویدن و آسیاب کردن توسط هر دندان مولر را ممکن می سازد. رویش دندان مولر و نحوه قرارگیری آنها در ارتودنسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در گیاهخواران مانند گاو و اسب، دندان مولر مسطح و دارای لبه های نسبتا تیز می باشد. در این حیوانات سطح جوشی دندان های مولر بیشتر است و این دندان ها عمده وظیفه جویدن علوفه را بر عهده دارند. در واقع نوع دندان های مولر یا آسیاب بزرگ در گیاهخواران برای تغذیه با مواد سخت و خشک، سازش یافته است.
در گوشتخواران دندان های آسیاب بزرگ تیز تر هستند و سطح جوشی آنها نسبت به دندان های مولر گیاهخواران محدود تر است. این دندان ها نیز با توجه به نوع تغذیه گوشتخواران، با اولویت دریدن و پاره کردن گوشت و سپس جوش سریع، تمایز یافته است.
فرق مولر و پرمولر چیست؟
معمولا، این دندان پدر و مادر اشتباه که نمی فهمم که چرا وقتی از سقوط مولر برگریز، پس از ظهور است که ریشه، و پرمولر هستند؟ توضیح برای این پدیده بسیار ساده است: دهان رشد می کند و مولر بومی در پشت دندان مولر پدیدار شود. دندان پرمولر در پشت دندان قرار دارد و بسیار کوچکتر از ریشه. اولین ریشه دندان پرمولر 2، و بقیه 1. مجموع دندان پرمولر در حفره دهان 8: 4 در هر فک.
در مقابل به دندان مولر، دندان پرمولر نمی نیش لبنی. کودکان فک بیش از حد کوچک به جای یک چنین تعداد زیادی از دندان بودند. هر چند دندان پرمولر و مولر در نظر گرفته کوچک نمی توانم بگویم که آنها را در اندازه بسیار کوچک هستند. پرمولر به عنوان سنگ زنی و برای جویدن مواد غذایی است. در شکل آنها شبیه به دندان ها، تنها تاج آنها بسیار گسترده تر از آن است که دندان نیش است. در اغلب تاج دندان پرمولر 2 توبروزیته.
در چه سنی به نظر می رسد مولر؟
رویشی دندانهای مولر در یک کودک خردسال را به یاد داشته باشید هر پدر و مادر. پس از همه، این دندان ها پدیدار دیگران بسیار دردناک تر، شمارش دندان نیش است. در لبنی را نیش می زنند مولر تنها 8 (2 در هر قوس دندانی فک بالا و پایین). آنها فقط در پشت دندان قرار گرفته است، اما قبل از آنها به میزان قابل توجهی کاهش دهد. (درمان بوی بد دهان در نوجوانان)
مولر اول شروع به فوران عمدتا پس از کودک یک سال می رسد. مانند تمام دندان دیگر، آنها را از دریافت در جفت است. اولین بار است که معمولا مولر در فک پایین چاک دار. پشت سر او است به خارج دندان-مولر در فک فوقانی. مولر اول به طور معمول باید به قطع تا زمانی که کودک 18-20 ماه است. و در همان دوره ممکن است شروع به بیرون آمدن و عاج – دندان دردناک است. بنابراین، با سن کمتر از 2 سال در نظر گرفته می شود سخت ترین زمان از فوران از دندان.
عملکرد و وظایف دندان مولار چیست؟
وظیفه دندان های مولر قدامی و خلفی ، خرد کردن غذای بلعیده شده است که ابتدا توسط دندان های خرد شده خرد می شود. برای انجام این کار ، مولار به یک سطح صاف و گسترده تر از دندان برش و سگ. به همین دلیل ساختار و سطح آن نیز با دندانهای دیگر متفاوت است. راس های مولار عملکرد خاصی دارند. آنها آسیاب مواد غذایی را بهبود بخشیده و تسهیل می کنند. کاسپس ها باعث می شود که دندان مولر فرورفتگی های کوچک و زیادی داشته باشد که در دندانپزشکی به آن شکاف می گویند. با این حال ، این شکاف ها این ضرر را دارند که مسواک زدن را دشوارتر می کنند. در نتیجه ، خطر بالاتر وجود دارد کرم خوردگی دندان در گودال ها.
سخن پایانی
شما در این مقاله انواع دندان در انسان آشنا شدید. همچنین از تفاوت دندان مولر و پرمولر آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده سود.
سوالات متداول
دندانها ساختارهای محکم و مقاومی در دهان پستانداران هستند که برای گرفتن و خرد کردن غذا، دفاع و هدف‌های تخصصی دیگر از آنها استفاده می‌شود. این ساختارها جزو بافت استخوانی بدن به حساب می‌آیند و از بخش‌ها و انواع مختلفی تشکیل شده‌اند که هرکدام وظیفه متفاوتی برای جانداران انجام می‌دهد.
سطح صاف و لبه‌های تیز دندانهای پیش به گاز زدن غذا کمک می‌کند. دندانهای نیش تیز هستند و برای تکه کردن غذا استفاده می‌شوند. دندانهای آسیا سطح صاف و پهنی دارند که برای خرد کردن غذا مناسب است.
